İletişim Bozukluğu Nedir?

   İletişim bozukluğu, bir mesajın hedefe istenildiği gibi iletilmemesine, bir iletişim faaliyetinin istenildiği gibi gerçekleştirilmemesine ve sonuçta başarılı olunamamasına neden olan fizyolojik, psikolojik veya davranışsal bir sorundur.

İletişim Bozukluğunun Belirtileri Nelerdir?

   “İletişim bozukluğunun belirtileri nelerdir?” sorusunu yanıtlarken aşağıdaki belirtileri sıralayabiliriz:

• Konuşma güçlüğü
• Konuşmanın rahatça anlaşılmaması
• Ses seviyesinin ayarlanılamaması ve özellikle alçak sesle konuşulması
• Monoton bir konuşma tarzının kullanılması
• Diğer kişileri rahatsız edecek sesler çıkarmak
• Cümle kurmada zorluk
• Dar kelime dağarcığı
• Sesleri veya heceleri yutma
• Anlaşılamayacak kadar hızlı konuşmak
• İşaretlerle iletişim kurmaya çalışmak
• Kelimelerinin gevelenmesi

İletişim Bozuklukları Nelerdir?

1- Sözel Anlatım Bozukluğu (Konuşma Dili Bozukluğu):

Gözlemlenen belirtiler arasında; çok sınırlı sayıda kelime kullanımı, dilbilgisine uygun bir şekilde ifade etmekte güçlük, kelimeleri hatırlamakta güçlük, yaşa göre beklenen uzunlukta ve karmaşıklıkta cümleler kuramama yer almaktadır.

Erken çocukluk dönemindeki dil bozuklukları, dil gecikmesiyle kendisini gösterir. Bu kişiler, beklenenden daha az sayıda kelime kullanırlar, daha kısa ve anlamsız konuşurlar, yanlış kelimeler seçerler ve sınırlı bir kelime dağarcığına sahiptirler. Akranları uzun cümlelerle konuşurken onlar kısa cümlelerle konuşur, dilbilgisi hataları gözlemlenebilir.

Bazen sorun sadece ifade ve kelime oluşturmadadır, bazen de anlamada bir sınırlama vardır. Yani alıcı dilde sorunlar da gözlemlenebilir. Konuşma bozukluğu olan çocukların konuşmaları yavaş olabilir ve tutarlılığını kaybedebilir. Bu çocukların zeka, işitme ve sosyal-duyusal ilişkileri iyidir. Başkalarının dilini anlamaları yaşlarına göre beklenen düzeydedir. Örneğin, çocuk “Bana bardağı ver” cümlesini algılayabilir ve görevi yerine getirebilir, ancak kendi dilinde bardak kelimesini kullanamaz.

Neden Olduğu Sorunlar: Genel olarak, çocuğun dil ifade güçlükleri akademik ve mesleki başarıyı veya sosyal iletişimi bozacak düzeydedir.

Dil bozuklukları çocuğun hayatını birçok yönden olumsuz etkiler. Oyun çağında dil becerileri yetersiz olan çocuklar, akranlarıyla karşılıklı oyun ve etkileşimde de yetersizlikler yaşarlar. Daha iyi konuşan akranları bu çocuklarla oynamayı tercih etmeyebilirler. Akran ve sosyal ilişkilere ek olarak, çocuklar büyüdükçe akademik becerileri de bozulabilir. Konuşma bozukluğu olan grupta, yazı dilinde de zorluklar gözlemlenebilir. Dil bozukluğu olan birçok çocuk, yazma ve okuma konusunda eksikliklere sahiptir. Bazen ilk sınıflarda harflerin öğrenilmesi ve telaffuz edilmesi zamanında gerçekleşir, ancak bu çocukların önemli bir kısmı ilerleyen yıllarda okuma ve yazmada sorunlar yaşar ve bu alanda akranlarının gerisinde kalabilir.

2-Karışık Dili Algılama Anlatım Bozukluğu:

   Çocuklarda sözel anlatım bozukluğu belirtilerine ek olarak; çocuklar kelimeleri, cümleleri veya belirli kavramları anlamakta zorluk çekebilirler. Sesleri ayırt etme, hızlı ses değişikliklerini fark etme, sesleri ve sembolleri birleştirme ve ses sırasını hatırlama gibi dinleme becerilerinde de eksiklikler olabilir.

Neden olduğu sorunlar: Karışık dili algılama anlatım bozukluğu olan çocuklar, genellikle duygusal ve davranışsal sorunlara sahiptir. Günlük iletişimde, okulda ve sosyal hayatta zorluklar yaşarlar.

3-Fonolojik Bozukluk (Artikülasyon Bozukluğu):

   Birey sesleri, heceleri veya kelimeleri yanlış üretir. Dinleyiciler ne söylendiğini anlamaz veya kelimenin anlamından çok söylenene dikkat eder. Fonolojik bozukluklar, çocukların yaşlarına ve lehçelerine göre gelişimsel olarak uygun olan konuşma seslerini üretememelerini (örneğin R sesini üretememek), bir ses yerine diğerini telaffuz etmelerini (örneğin K sesi yerine t sesi) ve son ünsüzü telaffuz edememelerini içerir. Fonolojik bozukluklarda en sık yanlış telaffuz edilen sesler “ı,r,s,z,t,ç” sesleridir.

   Bazen bir hece ya da harf eklenir, bazen de çıkarılır. Örneğin, “mat” yerine “at” telaffuz edilebilir. Bazen kelimenin sesi de değişir. Örneğin, “murat” yerine “muyat” veya “kat” yerine “tat”. Örneğin, “mat” yerine “at”.

Neden olduğu sorunlar: Doğru telaffuz edilmeyen kelimeler, kişinin konuşmasını anlamada sorunlara yol açabilir. Genellikle, konuşma seslerini üretmedeki zorluklar o kadar büyüktür ki, akademik ve mesleki başarıya veya sosyal iletişime engel olurlar. Fonolojik bozukluklar çocukların akranları tarafından anlaşılmasını zorlaştırır. Bu nedenle çocuklar sosyal geri çekilme, içe kapanma ve okul reddi gibi sorunlar yaşamaktadırlar.

4.Kekeleme

Kekemelik;

• Konuşma akışının kesintiye uğraması,
• Bir kelimenin veya sesin tekrarlanması,
• Sesin uzatılması,
• Konuşmanın ritmik akışını kesen duraksamalar,
• Ünlemler,
• Kelimelerin parçalanması (örn. kelime içinde duraksamalar),
• Sesli veya sessiz bloklar (konuşma sırasında doldurulabilen veya doldurulamayan duraksamalar),
• Dolambaçlı bir şekilde konuşma (sorunlu kelimelerden kaçınmak için onları başkalarıyla değiştirme),
• Kelimeleri aşırı fiziksel gerginlikle konuşma olarak tanımlanabilir.

Neden olduğu sorunlar: Birçok çocuk için kekemeliğe şiddetli anksiyete eşlik eder ve anksiyete için tedavi gerektirebilir. Bazı çocuklar konuşurken nefes alma problemleri yaşarlar. Özgüven eksikliğine, sosyal yalnızlığa, depresif semptomlara ve düşük okul performansına yol açabilir.

Sosyal İletişim Bozukluğu Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Sosyal iletişim bozukluğu veya iletişim eksikliği, pragmatik iletişim olarak da bilinen sosyal dili ve zayıf iletişim becerilerini kullanmada zorluk olarak tanımlanır. Sosyal iletişim bozukluğu olan bir çocuk veya genç; ister sözlü ister sözsüz olsun, sosyal iletişimin olağan kurallarını anlamakta ve takip etmekte, hikaye anlatma veya konuşma kurallarını anlamakta ve kullandıkları dili duruma veya diğer kişiye uyacak şekilde şekillendirmekte sorunlar yaşar.

Toplumsal iletişim bozukluğunun belirtileri olarak şunlar gözlemlenebilmektedir:

• İletişimi sosyal amaçlar için uygun şekilde kullanma, duruma göre iletişim kurma (örn. kütüphanede evde olduğundan farklı bir ses tonuyla konuşma), konuşma kurallarını anlama (örn. sözel olmayan işaretleri anlama), bir şey açıkça ifade edilmediğinde sonuç çıkarma konusunda eksiklikler
• Sosyal ilişkilerde temel iletişimi (örn. selamlaşma, bilgi paylaşımı) sağlamada güçlük
• Gerektiğinde konuşmanın içeriğini değiştirmede ve dinleyicinin ihtiyaçlarına uyum sağlamada zorluk
• Konuşurken gerekli kuralları takip etmekte, yanlış anlamaları düzeltmekte, konuşmanın örtük içeriğini (imalarını) anlamakta güçlük çekme
• Duygular hakkında konuşmaktan kaçınmak, onları tam olarak anlamamak

Çocuklarda İletişim Bozukluklarıyla Görülen Psikolojik Sorunlar

 Okul yıllarında bu çocuklar genellikle, okuma bozuklukları ve diğer öğrenme güçlükleri (yazma bozuklukları, aritmetik bozukluklar) yaşarlar. Ayrıca anksiyete bozuklukları, davranış bozuklukları, duygu durum bozuklukları, dikkat eksikliği/hiperaktivite bozukluğu, karşı gelme davranışı, düşük benlik saygısı ve zayıf akran ilişkileri görülebilir.