Duygusal yeme bozukluğu genellikle stres, endişe, can sıkıntısı, üzüntü, Yalnızlık veya yetersizlik duygularının bir sonucu olarak ortaya çıkar. Olumsuz duyguları ve yeme davranışlarını bastırma arzusu çarpıştığında, kendinizi güçlü bir şekilde dinlemek veya unutmak için yemek yeme arzusu ortaya çıkar.

Günlük olayların veya ani beklenmedik olayların neden olduğu stres, ortaya çıkan yoğun duygularla başa çıkmak için yeme davranışını gözlemlemek mümkündür.

Duygusal yeme davranışı, insanların yaşamlarında ve ruhsal olarak fizyolojik hasara neden olur. Duygusal yeme davranışının bir sonucu olarak, kilo problemleri, ve benzeri sorunlar görünür.

Duygusal Yeme Nedir?

Duygusal yeme en genel anlamıyla fiziksel olarak bir açlık hissetmemenize rağmen sürekli yemek yeme isteğidir.  Yoğun stresli bir günün ardından eliniz bir çikolatalı pastaya gidiyorsa, sunum öncesi kaygınızı azaltmak için şekerlemeler yiyorsanız ya da baş etmesi zor üzgün olduğunuz bir durumda büyük bir pizza sipariş ediyorsanız belki de karnınızı değil de duygularınızı doyuruyorsunuzdur. Yemek yeme özellikle yüksek kalorili,şekerli ve hazır işlenmiş gıdalar serotonin seviyesini hızlı yükselttiği için yoğun haz verir. Bazen bu hazzı yaşamaya yoğun ihtiyacımız olduğu için gereğinden fazla yeriz. Yapılan araştırmalara göre özelikle kadınlarda fazla yemek yemenin %75 oranında duygusal duruma bağlı olduğu belirlenmiştir. Yemek yemeye özellikle kızgınlık, öfke, stres, boşlukta hissetme, mutsuzluk, çaresizlik, kaygı, yetersizlik, değersizlik, kıskançlık gibi duyguların karıştığı görülmüştür.

Duygusal Yeme Belirtileri

Günlük yaşamınızda karşılaşılan zorlu ve stres durumlarında yemek yeme isteği

Her zaman çantada /arabada çikolata, atıştırmalık hazırda yiyecek bulundurmak

Henüz yemek yemiş olmasına rağmen aniden gelen bir seyler yeme dürtüsü

Çoğu zaman gün içinde ne yediğini ve ne kadar yediğini farkedememe

Sadece yemek yerken yoğun haz alma

Yemek sonrası yoğun suçluluk/pişmanlık hissetme

Bu belirtileri ara sıra yasıyorsanız bunu tolere edebiliyorsanız belli bir dönem için normal sayılabilir. Eğer artık günlük yaşantınızı bozmaya başladıysa, kilo problemleri, kolestrol, şeker, ve kalp ile iligili sağlık sorunları yaşıyorsanız ve bunu kontrol etmek de güçlük çekiyorsanız mutlaka uzman bir psikologdan destek alınmalı.

Duygusal Yeme Nasıl Engellenir?

1. Farkında olma :Her şeyde olduğu gibi öncelikle duygusal olarak yiyip yemediğinizi ,tam olarak hangi zamanlarda, hangi duyguları yaşadığınızı yemek yemek isteğinizin arttığını fark etmeniz gerekir.
2. Yemek kaydı tutma : özelikle gün içinde yediğiniz yiyeceklerin not edilmesi, hangi durumlarda ve hangi duygudayken yediğinizi not etmek  hem yediklerinizi fark etmenizi sağlar hem de yeme yemeye hangi duygularınızın eşlik ettiğini anlamanızı sağlar.
3. Bir kısır  döngüde olduğunu bilme : duygusal yeme davranışı içinden çıkılması zor bir döngüdür. Kendi döngünüzü  farketmek ve bu döngüyü kırabilecek davranışı bulmak çok önemlidir. Örneğin mutsuz olduğunuz için yemek yiyorsunuz.  Yeme davranışı olduktan sonra suçluluk hissedip tekrar mutsuz oluyorsunuz ve tekrar bir sey yeme davranışında bulunuyorsunuz.
4. Fiziki koşulları düzenleme : özellikle mutfak çekmeceleri, araba, ve çantalarda yüksek kalorili, tüketime hazır gıdaları bulundurmamak. Ya da iştah kabartan vitrinlerin önünden geçmemek, sosyal medyada yemek videoları izlememek gibi düzenlemeler bu yiyeceklere erişiminizi azaltacaktır.
5. Alternatifler yaratma : başlarda ani gelen yeme ataklarında kullanılabilecek atıştırmalıkları hacim olarak büyük kalori olarak daha az ürünlerle değiştirmek. Salatalık , yeşil sebzeler gibi yiyecekleri yakında tutmak. Daha sonra genel olarak yemek  yeme alışkanlıklarınızı değiştirmek.
6. Çiğneme kuralı : ne yediğini anlama ve ani gelen yemek yeme atağında en az kaloriyi almak adına ağzınıza aldığınız her lokmayı 10 kere çiğnemeye kendinizi zorlamak hem daha az yemenizi sağlar hem haz alanını daraltacağı için suçluluk hissini azaltacaktır.
7. Duygu kontrolü/duyguları yaşama :  Özellikle kayıt defterinize yazdığınız duyguları yaşamak ve bu duygulara tahammül edebilmek için alternatif başa çıkma mekanizmaları bulmak sorununuzu çözümünü büyük oranda sağlar. Bu duyguları yaşamak sizin için neden bu kadar zor?, bu duyguları yaşarken nasıl tepkiler veriyorsunuz, yemek yemezseniz bu duyguyla başa çıkmak için ne yapardınız ? duygularınızı dile getirmek, konuşmak gibi durumlarda sizi engelleyen nedenleri bilmek yeni baş etme mekanizmaları bulmanıza fayda sağlar.       

Fiziksel Açlık ve Duygusal Açlık Birbirinden Nasıl Ayırılır

1. Fiziksel açlıktan farklı olarak duygusal açlık adım adım değil aniden ve şiddetli bir dürtü olarak gelir
2. Duygusal açlık özellikle olumsuz duygular yaşandığı zaman ortaya çıkar ve fiziksel açlık gibi belirli bir saati ve düzeni yoktur.
3. Fiziksel açlık sonrası bir tatmin ve mutluluk , doymuşluk hissi vardır. Duygusal açlık sonrası ise tam tersi yoğun pişmanlık, suçluluk hissi hakimdir.
4. Fiziksel açlık da genelde yiyeceklerin kalori ve şeker oranları önemsenmez duygusal açlık da ise özellikle yüksek kalorili, şekerli yiyecekler tercih edilir.

Duygusal Yeme Davranışları Stres ve Kaygı İle İlişkisi

Yapılan araştırmalarda stres ve kaygı yaşayan insanları %48 inin stresle baş etme yöntemi olarak bir seyler yediğini belirtiyor. Özellikle iş /okul ortamında yeterlilik ve başarı gibi durumlarda oluşan stresi yönetmek çok daha zordur. Bu stres ve oluşan kaygıyı biraz daha azaltmak adına başvurulan yöntemlerden biri olan yemek yeme davranışı kişiye anlık haz, stres yaşanan durumdan uzaklaşma ve odağı değiştirme imkanı sağlar. Anlık rahatlama hali bu durumun sürekliliği arttıkça yiyeceklerin ve alınan kalorilerin de artması sebebiyle uzun vadede daha fazla stresli durumların ortaya çıkmasını sağlar.